En Çok Kullanılan Linux Dağıtımları

Bir Linux dağıtımı;

Linux çekirdeği, GNU araçları, X pencere sistemi ve bir masaüstü ortamının bir araya gelmesiyle, bu birlikteliği sürdürülebilir şekilde yönetecek bir yapılandırma araçları seti, yazılım güncelleme araçları vb. ile oluşturulan bir uygulamalar bütününü tarif eder. Yani bir Linux dağıtımı, tam bir işletim sistemi olarak çalışır hale gelmiş bir özgür yazılım projeleri topluluğudur.

 Linux gerçekten son yıllarda hızlı bir gelişme göstermiş, çesitli ülkelerden birçok kullanıcıya erişmiş ve yazılım desteği günden güne artmıştır. Değişik kuruluşlar Linux sistemi ve uygulama yazılımlarını bir araya getirerek dağıtımlar oluşturmuşlar ve kullanımını yaygınlaştırmışlardır.

Android : Google ve Open Handset Alliance tarafından, mobil cihazlar için geliştirilmekte olan android, Linux tabanlı özgür ve ücretsiz bir işletim sistemidir.

Debian : Acemi kullanıcılara hitap etmese de çeşitli türevleri son derece kullanıcı dostudur. Türkiye’de Tübitak tarafından geliştirilen Pardus da Debian tabanlı bir dağıtımdır. Paket desteği ve Türkçe dil desteği iyi durumdadır.

Linux Mint : Ubuntu ve Debian temek alınarak geliştirlen Windows kullanımına benzeyen bir arayüz bulunduran, kullanıcının isteklerine göre şekillenebildiği için büyük ilgi gören bir Linux dağıtımıdır.

Ubuntu : Hiç Linux tabanlı sistem kullanmamış kullanıcılar için uygun olan bir dağıtımdır.Masaüstü, sunucu ve akıllı telefonlara yönelik olarak geliştirilen türevleri bulunur.Paket ve Türkçe dil desteği iyi seviyededir.

openSUSE : Novell’in sahipliğiyle yaygınlaştırılmaya çalışılıyor. Paket desteği çok iyi durumda. Türkçe desteği normal durumda.

CentOS : Red Hat’in ücretli sunucu sistemlerinin ücretsiz olarak kullanımı için çıkarılan dağıtım son kullanıcı değil sunucu odaklı. Türkçe desteği zayıf durumda.

Scientific Linux (Bilimsel Linux) : Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (CERN) ve Fermilab laboratuvarları tarafından, bilimsel ve akademik ortamlarda kullanılmak üzere geliştirilen bir Linux dağıtımıdır.

Bir linux dağıtımı seçtiğiniz zaman onu kullanırken hangi grafiksel arayüz ile kullanmak istediğinizi de seçmeniz gerekir. Mesela Ubuntu’yu seçtiyseniz varsayılan Unity arayüzü ile mi kullanacaksınız yoksa Windows tarzı bir ara yüz mü istiyorsunuz ya da eski makinelerde yüksek performans için görsellikten taviz verecek bir ara yüz mü istiyorsunuz?

Seçtiğiniz dağıtımda Linux için üretilmiş olan herhangi bir arayüzü kullanabilirsiniz ancak yeterince tecrübeli değilseniz karşınıza çözmeniz gereken pek çok sorun çıkacaktır. Bu nedenle o dağıtımla birlikte sunulan arayüzlerden birini kullanmanız iyi bir seçim olacaktır. Peki hangi arayüzü kullanacaksınız? Bu karar size ait. Linux dünyası seçim özgürlüğüdür.

Arch Linux

Oldukça esnek ve özelleştirilebilir bir yapıda olan Arch Linux’u kullanmak biraz zor. Esnek bir yapıda olması, herşeyi elinizle kurmanızı gerektirmekte. İşletim sisteminizi baştan aşağı kendi elinizle kuracağınızdan dolayı, büyük zorluklar yaşayabilirsiniz. İlk defa linux kullacak kişiler için, önerdiğim bir seçenek olmayan Arc Linux, uzun zamandır linux kullanan ve meraklı olan herkesin denemesi gerektiğini düşündüğüm bir linux dağıtımıdır. Ayrıca detaylı bir şekilde Linux’u öğrenmek isteyenlerin de, Arc Linux’u denemelerini tavsiye ederim.

Elementary OS

Elementary OS, en iyi tasarıma sahip linux dağıtımı olarak öne çıkmakta. Kullanıcı deneyimi ve tasarımı ön planda tutan Elementary OS’un, MacOS’a çok benzeyen bir yapıda olduğunu hemen farkedeceksiniz. Tasarıma önem veren ve kullanıcı deneyimini kendine göre özelleştirmek isteyenler için güzel bir alternatif olarak öne çıkmakta.

Solus

Son zamanlarda en dikkat çeken dağıtım olarak göze çarpmakta. Birçok dağıtımdan farklı olarak Solus, Debian ve Ubuntu türevi bir işletim sistemi değildir. Gnome entegreli olarak sıfırdan yaratılmış bir dağıtımdır. Aslında Solus’un geçmişine baktığımızda, farklı form ve isimlerde birçok kez kullanıma sürülmüş bir dağıtım iken, 2014 yılında Solus adıyla kullanıma sunuldu. Google’ın işletim sistemi olan Chrome OS gibi daha sade bir tasarım ve kullanıma sahip.

Chrome OS

En iyi bulut tabanlı linux dağıtımıdır. Chrome OS’un arkasında elbette ki Google bulunuyor. Çok yakın zamanda, Android’te bulunan tüm uygulamaları üzerinde çalışabilir hale gelecek olan Chrome OS, ABD ‘de popüler bir hale geldi. Chrome OS yüklü olarak satılan ucuz, hafif ve kullanıcı odaklı taşınabilir bilgisayarlar popülerleşmeye başladı. Düşük özellikli bilgisayarlarda bile, yüksek performans ile çalışan Chrome OS, internet, ofis ve günlük kullanım için en ideal dağıtım olarak göze çarpmakta.

UBUNTU

En iyi kullanıcı deneyimini sağlayan ve uzun güncelleme desteği veren Ubuntu’nun arkasında çok aktif topluluklar bulunmakta. Bu sayede geniş sürücü desteği ve yaşanılan hatalarda çabuk yardım alma gibi avantajları mevcut. Eğer yüksek performanslı taşınabilir bilgisayar kullanıyorsanız, güç tüketiminde yaşayacağınız bazı sorunlardan dolayı, şarjınız çabuk bitebilir. Kendiniz bazı iyileştirmeler yaparak bunun da çözümünü bulabilirsiniz.

CENTOS

En iyi sunucu deneyimini sağlayacağınız işletim sistemidir. Genellikle, aktif ve sunucuda çalışan projeler, o an kullanılan işletim sistemine göre tasarlanır. Kullanıcılar olarak, sunucu tarafındaki major güncellemeleri fazla sevmeyiz ve güvenlik, küçük hataları düzenleyen güncellemeler dışında bir güncelleme yapmayız. Bu nedenle, işletim sisteminin, major güncelleme almadan uzun süreli güvenlik güncellemesi alması gerekir. Centos, uzun güncelleme desteğine sahip bir dağıtımdır. 10 yıl hata giderme ve güvenlik güncellemesi veren Centos, sunucu dünyasında %70’lik kullanıma sahiptir.

Linux dünyası, genel olarak, baştan sona geliştirilebilen bir yapıdadır. İsterseniz kendi dağıtımınızı da kendi ihtiyaçlarınıza göre yapılandırabilirsiniz. Tek yapmanız gereken açık kaynak kodlu olan Linux ile biraz zaman geçirmeniz.

Major Open Source Applications (Açık Kaynak Uygulamaları)

Masaüstü Ortamları

Her Linux dağıtımı, ortak noktaları bulunan farklı yazılımların bir araya gelmesinden oluşur. Her dağıtımın belli aralıklarla yeni sürümü çıkartılarak, kullanıcıların eski yazılım kullanmamaları ve yeni işlevselliklerden faydalanmaları hedeflenir.

Her işletim sistemi gibi, Linux tabanlı işletim sistemlerinin de kendilerine özel mimarileri bulunur; bu mimari farklılıklar nedeniyle bir işletim sisteminde kullanılan kurulum kaynağı, başka bir işletim sisteminde kullanılamaz. Windows’taki exe formatı veya MacOS X’teki dmg formatı kullanılarak Linux’a yazılım kurulmaz. Benzer şekilde, Linux’ta kullanılan kurulum kaynakları diğer işletim sistemlerinde çalışmaz.

Her yazılım [geliştirici / firması], geliştirdiği yazılımın tüm işletim sistemlerinde çalışmasını sağlamayabilir. Windows veya Mac OS X’te severek kullandığınız bir yazılımın Linux için sürümü hiç olmayabilir. Linux üzerinde, bu yazılıma alternatif onlarca yazılım bulunabilir!

Linux’a yazılımlar birkaç farklı şekilde kurulabilir: internetten istenilen yazılımın kaynak kodları indirilir, kaynak kodlar derlenerek program oluşturulur ve kullanıma hazır hale gelir. İnternetten istenilen yazılımın derlenmiş hali zip, tar.gz gibi sıkıştırılmış bir biçimde indirilir, arşivden elle belirtilen bir konuma çıkartıldıktan sonra kullanılır. Kullanılan Linux dağıtımının (varsa) paket yöneticisi aracılığıyla istenilen yazılım birkaç basit tıklamayla saniyeler içerisinde kullanıcı müdahalesine gerek kalmadan kullanıma hazır hale gelir.

OpenOffice

Apache OpenOffice, Apache Yazılım Vakfı önderliğinde özgür yazılım topluluklarınca geliştirilen, özgür ve ücretsiz bir ofis yazılımları ailesidir. Kelime İşlemci, Hesap Tablosu, Sunum, Çizim, Formül ve Veritabanı bileşenlerini içerir.

Özgür Apache Lisansı ile lisanslanmış olup herkes tarafından (ticari, devlet kurumları, belediyeler ve eğitim kurumları vb.) kullanılabilir, istenildiği kadar sayıda bilgisayara tamamen ücretsiz olarak kurulabilir. Microsoft Windows, Linux ve Mac OS X işletim sistemlerini destekler.

Apache OpenOffice, IBM Lotus Symphony kodları temel alınarak geliştirilmeye başlanmıştır. IBM Lotus Symphony ise, ilk sürümü 1985’te yayınlanan StarOffice’e dayanır.

Openoffice’in bazı bileşenleri:

Veritabanı: Microsoft Access’e benzer bir veritabanı yazılımıdır.

Çizim: CorelDRAW gibi bir vektörel grafik editörüdür. Scribus ve Microsoft Publisher gibi masaüstü yayıncılık yazılımları ile benzer özelliklere sahiptir.

Formül: Matematik formülleri yaratmak ve düzenlemek için bir araçtır. Microsoft Denklem Düzenleyicisi’ne benzer. Formüller diğer OpenOffice bileşenlerinin içine gömülebilir. Birçok yazı tipini destekler ve PDF olarak dışa aktarım seçeneğine sahiptir.

LibreOffice

LibreOffice: The Document Foundation tarafından geliştirilen, pek çok platformda çalışan ve diğer ofis programlarıyla uyumlu, özgür ve ücretsiz bir ofis yazılımıdır. LibreOffice adındaki Libre sözcüğünden de anlaşılacağı gibi (İspanyolca ve Fransızca da özgür demektir) bir özgür yazılım ürünüdür.

LibreOffice çağdaş bir ofis yazılımından beklenen özellikleri sağlayabilen, birbiriyle yakın çalışan uygulamaların toplamıdır. Çoğu uygulama Microsoft Office’in karşılığı gibi görünse de, LibreOffice pek çok artı özellik ve farklılık içeren, özgün bir bir üründür. LibreOffice’in bazı bileşenleri ve özellikleri;

Writer: Microsoft Word benzeri bir kelime işlemci. Ek bir yazılım gerektirmeden PDF dosyası oluşturabilir ayrıca HTML belgeler WYSIWYG desteği sayesinde düzenlenebilir.

Calc: Microsoft Excel benzeri bir hesap tablosu yazılımı. Ek bir yazılım kullanmadan PDF biçiminde dışa aktarım yapabilir.

Base: Microsoft Access benzeri bir veri tabanı yazılımı.

Çapraz platform desteklidir. LibreOffice değişik donanım mimarilerinde ve Microsoft Windows, Mac OS X ve Linux gibi birçok işletim sisteminin altında çalışabilir.

GIMP

GIMP (GNU Image Manipulation Program, Türkçe: GNU Resim İşleme Programı), GNU projesi dâhilinde yazılan piksel tabanlı özgür ve ücretsiz bir görüntü işleme yazılımıdır. GIMP, Adobe Photoshop ve benzeri kapalı kaynak resim işleme araçlarına eşdeğer bir işlevler bütünü sunar.

Linux, Windows, Mac OS gibi pek çok platformları desteklemektedir. Linux dünyasının iki önemli grafiksel arayüz geliştirme kütüphanelerinden biri olan GTK+, ilk olarak Gimp’in geliştirilmesi için yazılmıştır. Gimp’in ilk sürümü Ocak 1996’da yayınlanmıştır. GIMP’in çok yüksek çözünürlükleri destekleyen ve hareketli görüntülere efekt uygulaması yapan CinePaint adlı bir türevi de bulunmaktadır.

XCF ya da tam adıyla eXperimental Computing Facility, GIMP’in yerel dosya biçimidir. Görüntü içindeki katmanları, seçimlik alanları, renk kanalları, şeffaflık, yolları ve kılavuzları saklama yeteneğine sahiptir. XCF, Adobe Photoshop’un yerel dosya biçimi PSD’nin aksine, dosya bilgisi içinde geriye dönük halleri (undo) saklamayı desteklememektedir.